اعراب القرآن مستخرج از مغنی اللبیب از سوره فاتحه تا سوره نحل

پایان نامه
چکیده

الملخّص تکوّنت فی مصر مدرسه تعرف بالمدرسه المصریّه کان شیوخها من الصحابه الّذین رحلوا إلیها أیّام الفتح ونزلوا فی موضع الفسطاط والأسکندریّه، ثمّ جاءت طبقه التابعین، وکان منهم أئمه ودعاه، ومن هولاء: أبو رجاء الأزدی کان من جلّه العلماء العاملین، ارتفع بالتقوی. وعلماء هذه المدرسه فی النحو لم یکونوا إلاّ تابعین لعلماء البصره أو الکوفه، ولم یتجاوزوا الاجتهاد فی الفروع. لایزال الباحثون یبحثون عن موضوعات النحو وفی هذا المجال اجتهد الکتّاب والمولّفون من العرب وغیرهم فی تصنیف کتب النحو وتدوینها. فمن الکتب الهامّه الّتی أصبحت مادّه دراسیّه منذ قرون ماضیه، کتاب مغنی اللّبیب لابن هشام الأنصاری المصری، أعظم نحاه المدرسه المصریّه فی عصر الممالیک الّذی فاق أقرانه بل شیوخه وأصبح من کبار علماء العربیّه، طارت شهرته واقبل علیه الطلاب یستفیدون من مباحثه الدقیقه واستنباطاته الرائعه وتخرّج علیه خلق کثیرون من أهل مصر وغیرهم. لهذا الکتاب شأن عظیم فی الکتب النحویّه ومزایا فخمه لأنّه استوفی فیه أحکام الإعراب، ونحی فیه منحی ما رأیناه قبله مثل الإشاره إلی آراء النحاه من جمیع المذاهب النحویّه والشواهد الشعریّه. وممّا یجدر التنویه به أنّه لم یقف فیه عند المسائل النحویّه فحسب، بل تناول فیه بعض المسائل البلاغیّه أیضاً وضبط الکتاب فی ثمانیّه أبواب. وبما أنّه یوازن بین آراء جمیع أکابر النحاه من مدارس البصره والکوفه والبغداد وأکابر النحو فی الأندلس ومعاصریه، وبعد دراستها الدقیقه یبدی رأیه النافذه الصائبه فی الأخیر بقدرته الفائقه فی التوجیه والتعلیل والتخریج؛ بإمکاننا أن نسمّیه نقد النحو. وقد تباری العلماء فی شرح "المغنی" منذ ظهر وعنوا بالتعلیق علیه وإعراب شواهده. واهمّ من جمیع ذلک إنّه أفاض فی الاحتجاج بالقرآن الکریم وأشار إلی نکت إعراب القرآن. فمن البدیهیّ أنّ السبب الرئیس الّذی أدّی إلی الاشتهار الخالد لهذا الکتاب هو الاستشهاد الکثیر بالآیات القرآنیّه وهذا المهم یضاعف أهمیّه عمله مضاعفه. ومن المباحث الأساسیه فی هذا المجال إعراب القرآن، ألفاظا و جملا. ولا یخفی ما لهذا المبحث من أهمیه کبری فی الکشف عن معانی القرآن للارتباط الوثیق القائم بین المعنی والمبنی فی اللّغه العربیّه، أو بالأحری بین اللفظ وإعرابه بحیث یتلوّن المعنی بتلوّن الإعراب. وإنّ العلاقه بین «إعراب القرآن» وعلم النحو لا تحتاج إلی إیضاح. وقد نشأ إعراب القرآن مع نشوء علم النحو وتطوّره، ثم أخذ یستقلّ شیئا فشیئا حتّی صار غرضا قائما بذاته. ولکن بما أنّ هذه الملاحظات الإعرابیّه الهامّه الّتی جاء بها ابن هشام فی کتابه، رتِّبت علی أساس المواضیع النحویّه ولایکون علی أساس ترتیب السور والآیات القرآنیَّه؛ فمن الضروریّ أن تدارس وتکتب هذه النکت الإعرابیّه علی أساس ترتیب السور والآی القرآنیّه علی أساس أسلوب تحلیلیّ فی کتاب خاصّ باسم "إعراب القرآن المستخرج من مغنی اللّبیب" حتّی تکون الإستفاده منها میسّره لجمیع الباحثین ودارسی العلوم القرآنیّه وخاصّه محبّی إعراب القرآن. یقوم هذا البحث علی: 1. استخراج النصوص المتعلّقه بالآیات المستشهد بها فی المغنی من سوره فاتحه الکتاب إلی سوره النحل وتنظیمها حسب ترتیب السور القرآنیّه. 2. مراجعه شروح المغنی لتبیین ما خفی من عباراته وفتح غوامضه. 3. الإتیان بالنصّ مفصّلاً، فی موضع حقّه أن یفصّل البحث فیه والإتیان به ملخّصاً فی ما عدا ذلک وإرجاع القارئ الی موضع فُصِّلَ البحث فیه، اجتناباً عن التکرار. 4. مراجعه الکتب التفسیریّه والنحویّه والإعرابیّه واللغویّه للعلماء الآخرین حول الآیات المستشهد بها لتحلیل موادّ البحث ومقارنتها ونقدها عند اللزوم. 5. تحدید کثیر من مواضع النقل عن النحاه والقرّاء إذ کثیراً ما یشیر المصنّف إلی أقوالهم من دون أن یحدّد مواضع نقلها. 6. ترجمه الأعلام المذکورین فی الکتاب بقدر المستطاع. الکلمات الدلیلیّه: مغنی اللّبیب، ابن هشام الأنصاری، إعراب القرآن.

۱۵ صفحه ی اول

برای دانلود 15 صفحه اول باید عضویت طلایی داشته باشید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

اثر وقف و ابتدا بر معنای قران (از ابتدای سوره مائده تا انتهای سوره نحل)

وقف و ابتدا در القای مفاهیم هر کلامی ایفای نقش می کند و در مورد قرآن از آن روی که با دستورالعمل هدایت بشر و کلام الهی سر و کار داریم ،حساسیتی ویژه یافته است؛ لذا به طبع اهمیت این دانش زمان حضرت نبی اکرم (ص) باز می گردد. در تلاوت یک آیه گاه با تغییر محل وقف و ابتدا، معانی گوناگونی ایجادمی شود. تلاوت کننده قرآن باید بتواند با تشخیص مراد اصلی خداوند، آیه را به گونه ای تلاوت کند که معنای حقیقی کلام...

15 صفحه اول

تحلیل کلام سوره فاتحه

این مطالعه در نظر دارد یافته های تحلیل کلام را در ارتباط با قرآن، علی الخصوص سوره فاتحه، به کار بندد. کلام، یک گفتار یا بخشی از یک نوشتار در مورد موضوعی خاصّ، معمولاً جدّی، به حساب می آید. از نگاه زبان شناسی، کلام یکی از برجسته ترین مفاهیم تفکر معاصر در زمینه های علوم انسانی و علوم اجتماعی به حساب می آید، همان طوری که این کلام در ارتباط با آن روش هائی است که در آن ها زبان عمل می کند و روابط انسان ...

اعراب قرآن ابن هشام انصاری از سوره اسراء تا سوره ناس

قرآن کریم معجزه جاویدی است که به اذن الهی بر قلب خاتم الانبیاء نازل گردیده و پس از نزول در تمام دوره ها بالاترین انگیزه و اساسی ترین محور برای پژوهش های اسلامی و عربی بوده است و بدون شک در این میان بیان نکات اعرابی خود قرآن کریم به عنوان مدخل و اساس فهم معانی والا و ژرف آن از اهمیت ویژه ای بر خوردار است . بر همین اساس از دیر باز دانشمندان بسیاری به بیان جوانب اعرابی قرآن پرداخته اند چه در ضمن ...

15 صفحه اول

بررسی ارتباط آیات سوره نحل

موضوع ارتباط آیات یک سوره با یکدیگر یا عدم ارتباط آن از دیرباز مورد اختلاف محققان بوده است، و اگر چه بعضی همانند اغلب مستشرقان متوجه ساختار کل حاکم بر سوره و ارتباط آیات نبوده اند، بعضی دیگر بر انسجام آیات هر یک از سوره ها تأکید داشته اند هرچند که غالباً رابطه مورد نظر آنها فراتر از ارتباط خطی نبوده است. این رساله جستجوی ارتباط شبکه ای آیات را در سوره نحل عهده دار شده است تا فارغ از بررسی های نظ...

بررسی تطبیقی اسباب النزول از مجمع البیان و سایر تفاسیر (از سوره اعراف الی سوره نحل)

با توجه به جایگاه ویژه اسباب النزول در تفسیر مجمع البیان، توجه این پژوهش به بخش النزول این تفسیر گرانقدر معطوف شده است. بدین صورت که روایات اسباب النزول سوره های اعراف تا نحل از تفسیر مجمع البیان انتخاب و با روایات اسباب النّزول همین آیات از تفاسیر مختلف شیعه و اهل سنت مقایسه و سپس با توجه به ملاک هایی مشخص، روایات صحیح و سازگار با ظاهر و سیاق آیات و روایات و عقل و ... انتخاب شده است. در این ر...

تصحیح تفسیر " لطائف التفسیر درواجکی " (زاهدی) – نیمه نخستین : سوره فاتحه تا پایان سوره کهف

لطائف التفسیر که به سال 519 هجری قمری به رشته تحریر درآمده ، از میراثهای ارزشمند فرهنگ اسلامی و زبان وادب پارسی است ؛ و غنای زبانی حوزه آن ، فرارود (ماوراءالنهر) ، به گونه ای است که قدیمترین نمونه های زبانی ادب پارسی را در برمی گیرد . « قدمت » ، «دوره » ، « زبان » و « سبک » این متن هرکدام به تنهایی عاملی است درخور برای جلب نظر پژوهشگران حوزه های مطالعات تاریخ زبان پارسی ، سبک شناسی ، تاریخ ترجم...

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده زبانهای خارجی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023